Seks Bağımlılığı(Hiper Seksüalite)
Hiperseksüalite kişinin cinselliğini bağımlılık gibi yaşaması, bağımlılık düzeyinde yaşadığı cinsellik yüzünden yaşamının aile, evlilik, iş, kişisel gelişim gibi alanlarının ihmal edilmesi ve bir bağımlılık gibi yaşadığı cinselliği azaltmak, durdurmak istese bile bunun önüne geçememesi ile karakterize olan bir durumdur.
Geçmiş yıllarda çok fazla rastlanmayan üzerinde fazla düşünülüp tartışılmayan hiperseksüalitenin giderek artma eğilimi göstermesi nedeni ile ilgili uzmanların dikkatini çeker hale gelmiştir.
Yaşanan teknoloji çağı insan doğa, insan teknoloji çelişkisini giderek artırarak insanın doğaya, insanın insana en önemlisi de insanın kendine yabancılaşma sorununu da beraberinde getirmiştir.
Yaşadığımız teknoloji çağı insanın insana, insanın kendisine yabancılaşmasını hızlandırdı. Yeryüzü düzleminde insanlar telefon, internet gibi teknolojinin sunduğu imkanlarla her türlü bilgiye oturduğu yerden bir tuşa basarak ulaşabilmektedir. Bu emeksiz bilgiye ulaşım insanlara tahmin edildiğinden de çekici gelmiş ve yaşam tarzları haline gelmiştir. Teknolojiye endeksli yaşam tarzı kendine özgü sorunları da üreterek beraberinde getirdi. Bu sorunların başlıcaları internet bağımlılığı, porno bağımlılığı, sanal aldatma olarak sayılabilir. Çağa özgü bu sorunlar aile içi etkileşimi olumsuz yönde etkileyerek ebeveyn çocuk ergen çatışmalarına, eşler arası iletişim problemlerine, yine eşler arası güven bunalımına neden olarak aile ve evlilik sorunlarını artırdı. Örneğin sanal aldatma kişilerin çok kolay kendini gizleyebilecekleri adı üzerinde sanal kolay bir yanılmaca olarak ilişkilerinde sıkıntı yaşayan kişileri evliliğindeki sorunlarla yüzleşip çözmek yerine kolayına yönelerek daha derin evlilik ve ilişki sorunlarına yol açar hale geldi.
Aynı şekilde porno bağımlılığı da her an her yerde kolay ulaşırlılığı nedeniyle çiftlerin cinsel yaşamını olumsuz bir alternatif olarak etkilemeye başladı ve çift arasında güven sorunlarına neden olmaya başladı.
Aşırı cinsel istek sorunu yaşayan kişiler cinsel yaşamlarında seçim yapma, karar verme, erteleme, uygun yer, uygun zaman, uygun partner koşullarını aramadan dürtüsel bir şekilde cinsel aktivite eğilimde bulunurlar. Davranışları üzerinde bilinçli kontrolleri yoktur. Hissettiği yüksek cinsel istek sanki kişiyi esir almış gibidir. Bütün yaşamı ve cinsel aktiviteleri bu esirliğin etrafında örgütlenir. Kişinin cinsellik arayışı yaşamının her yanını doldurur. Kişinin aile, toplum ve kendi ile olan ilişkilerini olumsuz yönde etkileyerek ruhsal ve sosyal sağlığını tehdit eder.
Bu kişiler bunu yapmak istemiyorum keşke engelleyebilsem davranışımı durduramıyorum, risklerini bilmememe rağmen kendime engel olamıyorum, sanki o an için seksten başka hiçbir şey umurumda olmuyor gibi ifadelerde bulunurlar.
Öte yandan bir kişinin cinsellikten hoşlanması, bundan keyif alması anlaşılır ve doğal bir durumdur. Buna paralel olarak kişinin cinsellik arayışı içinde olması da anlaşılır bir durumdur. Ancak bağımlılık söz konusu değilse kişi bekleyebilir, erteleyebilir, birlikte olacağı kişiyi seçer. Yani seçim yapma şansı olduğunu bilerek bilinçli cinsel davranışlarda bulunur.
Normalde bir kişi kiminle bir cinsel yakınlık yaşamak istediğini düşünerek, seçerek karar verir. İstediği, sevdiği, beğendiği ve beğenildiğini düşündüğü biri ile birlikte olmak ister.
Hiperseksüalitede seçme diye bir şey söz konusu değildir. Rastgele kişilerle cinsellik yaşanır. Kendini sosyal konumunu düşünemez. Sadece cinsel eylemde bulunur.
İşin en ironik yanı seks bağımlılığı olan bu kişiler yaşadıkları cinsellikten doyum almazlar. Doyum almadıkça başka cinsel davranışlara girerler. Bu durumun kendisi cinsel doyumsuzluğu kendi içinde besleyerek bir kısır döngüye dönüştürür.
Hiperseksüalite 25-50 yaş grubunda olan erkeklere görülür. Tek evliliğe uzun süre dayanamazlar. Porno ile yakın ilgileri vardır. Uzun süreli ilişkiler yaşamakta zorlanırlar. Sürekli partner değiştirirler. Acele bir partnerden diğerine koşar gibidirler. Akıllarını sürekli olarak başkası ile birlikte olma düşüncesi kemirir. Bu nedenle kişisel gelişimleri, iş verimliliği, evle ilişkileri, arkadaş ilişkileri olumsuz yönde etkilenir.
Günümüzde hiperseksüalitenin nedenleri olarak erken eratizasyon,toplumun öğrettiği cinsel öğretilere göre aşırı uçlardaki cinsel algılamalar, çocukluğunda ve ergenliğinde abartılı cinsel sahnelere tanık olma, toplumun erkeklerdeki bu davranışı güç kudret davranışı olarak görüp onaylaması, kişinin çocukluğunda ebeveynlerinden yeterli ilgi ve sevgiyi alamaması, toplumdan kopukluk,cinselliğn erkekler dünyasında çok abartılı uçlarda lanse edilmesi ve algılanması; yani kabarmış cinsel arzularını güçlü ve yeterli olma şeklinde algılaması, kayıp yas, ruhsal duygusal travma ve bazı hormonal değişiklikler kabul edilmektedir.
Bu kişiler genellikle parçalanmış, kaotik ailelerde, sevgisiz ve güvensiz ortamda yetişmişlerdir. Bu kişiler çocukluklarında bulamadıkları duygusal ve bedensel sıcaklığı değişik parnerlerden alma ihtiyacı tarafından örgütlenirler. İlişkilerinde duygusal ve cinsel doyum yaşamazlar. Bu kişiler kendi içinde yalnız insanlardır. Genellikle karamsar duygu durumları vardır. Genellikle cinsellikleri ile kişiliklerini karıştırırlar. İlgi alanları az ve cinsel özgüvenleri düşüktür.
Yakın zamanlara kadar pek üzerinde durulmayan seks bağımlılığının görülme sıklığının giderek artış göstermesine paralel olarak uzmanların daha çok ilgisini çekmeye başlamıştır. Son zamanlarda seks bağımlılığı, sanal seks, aşırı mastürbasyon, porno bağımlılığı, telefonla seks şekillerinde görülen problemlerle cinsel terapistlere başvuru artmaya başlanmıştır.
Doyumsuzluğa varan seks düşkünlükleri ve pornografiye olan aşırı düşkünlükleri tipik özellikleridir. Bu sorunu yaşayan kişiler cinsellik yaşadıkları kişilerle duygusal bir bağ kuramazlar. Kısacası seks bağımlılığında cinsel aktivite öncesi sırası ve sonrasında duygu yoktur. Duygunun olmaması hiperseksüalitenin en ayırt edici özelliğidir. Sürekli olarak akıllarında kiminle yatacağını düşünürler.
Adeta bütün zamanlarını içi boşaltılmış seks düşüncelerine harcayarak ilk önce kendi kendilerini ihmal etmektedirler.
Seks bağımlılığının altta yatan ankisiteyi azaltmak için bilinçli bir davranıştan çok ilkel gelişmemiş bir tepki olduğu kabul edilmektedir. Günümüzde hiperseksüaitenin altta yatan ankisiyeteyi azaltmak için bilinç dışı yürütülen bir savunma manevrası olduğu kabul edilmektedir. Bu anlamda yaşamdan doyum ve keyif almak için aşırı cinsel aktivitenin önlenemez tek yol olarak algılanması ve eyleme dökülmesi bir psikoseksüel gelişim sorunu olarak değerlendirilmektedir. Uzmanlar bu sorunu yaşayan kişilerde ankisiyete bozuklukları, depresyon, narsistlik, kişilik bozukluğu, sınırda kişilik bozukluklarının görülebildiğini bildirmektedirler.
Hiperseksüalite altta yatan kaygıyı azaltmak için yapılan bilinçsiz cinsel davranışlardır. Kaygının güdümünde rasgele, kontrolsüz bir biçimde yaşanan cinsel aktiviteler kısa vadede o an için kişiyi yatıştırıcı gibi gelse de uzun vadede kişiye zarar verir. Kişinin iş, aile ve toplumla olan psikososyal uyumlarını bozar. En önemlisi de o an için ankisiyeteyi yatıştırıcı gibi olan rasgele yapılan bu bilinçsiz cinsel aktiviteler kişinin altta yatan asıl sorununu gözden kaçırmasına neden olur. Çünkü cinselliğin dışında diğer ilgi alanları adeta daralmıştır. Cinsellik bir bağımlılık düzeyinde yaşanır. En belirleyici özelliği kişinin bunu yapmadan duramamasıdır.
İnsanın insana, insanın topluma yabancılaşması insanın farkında olmadan yalnızlığa ve boşluğa sürüklemektedir. Bu boşluk ve yalnızlık duygusu internet bağılılığı seks bağımlılığı gibi aktivitelerle doldurulmaya çalışılmakatadır.
Seks bağımlılığnın tedavisinde empati kurma, yeni sosyal beceriler geliştirme özgüven geliştirme daha adaptif cinsel tutum ve davranışların yapılandırılması, kişiler arası ilişkileri güçlendirme üzerinde durulurken en uygun tedavi yaklaşımı dinamik yönelimli cinsel terapidir.
Danışan cinsel terapistinin rehberliğinde ilerleyerek bağılılık şeklindeki cinsel davranışlarının nedenlerini ve niçin bu davranışları yapmak zorunda kaldığını uyumsal olmayan bu davranışlarının kendi bireysel sisteminde neye hizmet ettiğini anladıktan sonra sorununun adını koyabilir ve çözümleyebilir ve cinsel yaşantısını yeniden organize edebilir.
Shu. Güldane KAVGACI
Aile ve Evlilik Terapisti&Cinsel Terapist